קורסים שהתקיימו בשנת הלימודים תשפ"א - مساقات التي انعملت خلال السنة الدراسية תשפ״א
2020 - 2021
الفصل الدراسي الأول
من نزاعات صغيرة إلى مصالحات كبيرة - د. يوفال بنزمان
رقم المساق: 58648
يوم الثلاثاء 10:30-14:15
لماذا تنشأ النزاعات بين المجموعات، المجتمعات، الأمم والدول؟ ما هو المشترك بين الصراعات المحلية والدولية؟ من يقرر كيف يتم حل النزاع أو انهاؤه؟ ما الذي يؤثر على المفاوضات في حل النزاعات؟ هل التدخلات الخارجية حقا تساعد أم أنها تؤجج النزاعات؟ وكيف ننتقل من نزاع الى مصالحة؟ من خلال المساق سيقوم الطالب/ة بجولة زمنية حول تطور النزاعات - من بداية تكونها حتى انهائها: تحديد الديناميكيات الشائعة في المفاهيم الاساسية للنزاع بين الجماعات وفهم كيفية تشكيل السرديات والقصص، طرق مختلفة لإدارة المفاوضات والتوصل للحلول، معرفة نماذج مختلفة للتدخلات في النزاعات، خلق المصالحات وتغيير المواقف بين الأطراف المتنازعة.
سيجمع المساق بين المحاضرات الوجاهية والعمل الجماعي حيث تختار كل مجموعة من الطلاب/الطالبات نزاعاً للتركيز عليه - من نزاعات محلية نواجهها في الحياة اليومية إلى حروب دولية. تقوم كل مجموعة بتطبيق مراحل بحث النزاع والطرق لحله بناءً على النظريات الأساسية التي سيتعلمونها، ووفقاً لزوايا وجوانب مختلفة من التحليل الذي تجده المجموعة ملائما للنزاع الذي تم اختياره. (على سبيل المثال الجوانب البيئية أو الجندرية)
عملية التعلم في هذا المساق تكون من خلال التجربة والخبرة في نهج التعليم القائم على المشاريع PBL- Project) Based Learning) حيث يقود الطلاب/الطالبات عملية تعلم ذاتية، يشكّلون ويطورون معرفة جديدة بالاضافة الى كونهم شركاء في تحديد معايير التقييم. يتضمن المساق عرضا تقديمياً مشترك للمجموعة لكل الطلاب، وفي المرحلة النهائية سيكون هنا عرض لنموذج التدخل والمصالحة بين الأطراف في يوم مفتوح أمام ضيوف خارجيين.
الفصل الثاني
لكل مكان اسم ولكل اسم حكاية: إعادة فحص أسماء الأماكن في القدس من منظور ثقافي، تاريخي، ديني وسياسي - د.ليمور يهودا
رقم المساق: 62957
يوم الاثنين 10:30-14:15
يتمحور هذا المساق حول أسماء الأماكن العامة في القدس لاستكشاف سياسات وممارسات العدالة وانعدامها. أسماء أماكن مثل أسماء الشوارع، البلدات، المباني العامة، محطات القطار والحدائق - هي جزء مما هو واضح من حولنا- ولكن الأسماء تحمل في طيها وزناً تاريخيا، ثقافياً، دينياً ووسياسياً، والذي يقدم بوعي أو باللاوعي تقديرااً واحتراماً للأشخاص، لفئات مجتمعية (حسب الجندر، القومية، المستوى الاقتصادي، العرق، الديني وغيره)، لثقافات أو لقصص تاريخية معينة. في الواقع، المجتمعات والأقسام المجتمعية المختلفة ( مثل الدولة، السلطة المحلية أو الجامعة) تستخدم "تسمية الأماكن" كطريقة مركزية لإضفاء الاحترام والتقدير. ولهذا السبب وليس بالصدفة الممارسات الروتينية لتسمية الأماكن العامة على ما يبدو أنها لخلق الجدل والتوتر.
في إطار المساق سيتعرف الطلاب/الطالبات على الدور الذي تلعبه "التسمية" في الأماكن العامة، عن طريق الملاحظة والتجربة بتخصصات ومجالات عدة لأسماء الشوارع والأماكن في الحيز العام في القدس. سيتم التركيز في المساق على الأسئلة مثل: لماذا تحول شارع كوين ماري إلى شارع الملكة شلومسيون، بينما بقي الملك جورج هو الملك جورج؟ كيف يجب تسمية Cat Square في عام 2021؟ كيف تختار أسماء محطات القطار الخفيف؟ لماذا أسماء شوارع القدس الشرقية مجرد أرقام أو غائبة أصلاً؟ بينما تظهر الأسماء، إن وجدت، في تطبيقات التوجيه مثل waze و Google Maps
عملية التعلم في هذا المساق تكون من خلال التجربة والخبرة في نهج التعليم القائم على المشاريع ( PBL- Project Based Learning) حيث يقود الطلاب/الطالبات عملية تعلم ذاتية، يشكّلون ويطورون معرفة جديدة بالاضافة الى كونهم شركاء في تحديد معايير التقييم. سيعمل الطلاب في مجموعات ويستكشفون الأسماء الموجودة وكذلك ممارسات وسياسات "التسمية" التي يتم تنفيذها حاليا، وسيقومون بتطوير مشاريع تهدف إلى تشكيل سياسات تنفيذية جيدة للتسمية وعرض أسماء المرافق العامة في القدس. يُختتم المساق بيوم مفتوح أمام الجمهور والضيوف حيث ستشارك كل مجموعة "المنتج النهائي" بطريقة ممتعة ومبتكرة.
لقاءات: معًا ننشئ أماكن للقاء في الجامعة العبرية - الدكتورة عناية بنّا والدكتورة يعرا روزنر - منور
رقم المساق: 40775
يوم الثلاثاء 16:30-20:15
في إطار المساق سيتعلم الطلاب/الطالبات ماهية الحيز العام، أهميته، وكيفية انشاء فراغات عامة جيدة، تتسم بالمساواة ومتاحة للجميع. كيف يحصل هذا المصطلح على تفسيرات مختلفة في ثقافات متنوعة، وكيف من الممكن التدخل في الحيز العام من خلال وسائل بسيطة نسبيا بحيث يتحول الى مكان متاح أكثر، مرحب أكثر، سعيد ومليء بالحيوية. بالإضافة إلى ذلك فإن المساق يتطرق لأهمية مشاركة المجتمع في سيرورة إنشاء هذه المساحات الجيدة.
المساق يعتمد منهجية مميزة لإنشاء الأماكن العامة بشكل عام وأماكن اللقاءات بشكل خاص - "صناعة المكان" - Placemaking - وستشمل بالإضافة إلى المحاضرات الوجاهية جولات بين المشاريع التي تم إنشاؤها باستخدام طريقة "صناعة المكان" في حي وادي الجوز، ومحاضرات لضيوف. خلال المساق، سيقوم الطلاب معًا ببناء ورشة عمل مفتوحة للطلاب في الحرم الجامعي، وتحليل النتائج والأفكار وتقديم سلسلة من التدخلات المحتملة - تلك التي ستجعل الحيز العام في الحرم الجامعي مكانا متاحاً ومُرحباً للقاءات من مختلف أنواعها.
النهج التعليمي المهني الذي يقوم عليه المساق هو النهج الذي يبني التعليم على أساس تطوير مشروع مستقل للطلاب: التعليم القائم على المشاريع (PBL- Project Based Learning). من خلال المساق، سيقدم الطلاب مشروعًا جماعيًا ويطورونه ويتعلمون أثناء العمل ومن العمل معًا أيضاً. تشرف الدكتورة إيناس ديب على الجزء الخاص بالمشروع حيث ترافق الطلاب وتساعدهم على التقدم في قيادة عملية التعلم الذاتي، تكوين وتطوير معرفة جديدة بالاضافة الى كونهم شركاء في تحديد معايير التقييم. وضمن العمل الجماعي، يستكشف الطلاب/الطالبات الأماكن العامة في الحرم الجامعي ويقترحون تدخلات من شأنها أن تجعل هذه الأماكن مشجعة للقاءات مع التركيز على الأسئلة: ما الذي تودون رؤيته هنا؟ ما الذي تود تغييره في هذا المكان؟ يُختتم المساق بيوم مفتوح أمام الجمهور والضيوف حيث ستشارك كل مجموعة "المنتج النهائي" بطريقة ممتعة ومبتكرة.
This project is funded
by the European Union
הפרויקט יצא לפועל בזכות התמיכה הכספית של האיחוד האירופי. תכניו הם באחריות האוניברסיטה העברית בירושלים, ואינם משקפים בהכרח את עמדות האיחוד האירופי.
تم تنفيذ المشروع بتمويل من الاتحاد الأوروبي. المسؤولية على مضامين المشروع تقع على عاتق الجامعة العبرية في القدس, اذ ان المضامين لا تتوافق بالضرورة مع مواقف الاتحاد الأوروبي.
The project was created and maintained with the financial support of the European Union. Its contents are the sole responsibility of the Hebrew University of Jerusalem and do not necessarily reflect the views of the European Union.
סמסטר א
מסכסוכים קטנים לפיוסים משמעותיים – ד"ר יובל בנזימן
מס' קורס : 58648
יום ג' 10:30-14:15
מדוע מתפתחים סכסוכים בין קבוצות, קהילות, לאומים ומדינות? מה משותף לסכסוכים מקומיים ובינלאומיים? מי קובע איך סכסוך נפתר או מסתיים? מה משפיע על משא ומתן לפתרון סכסוך? האם התערבות חיצונית עוזרת או מחריפה סכסוכים? ואיך עוברים מסכסוך לפיוס? הקורס ייקח את הסטודנטים למסע לאורך התפתחותם של סכסוכים באופן כרונולוגי - מהתהוות סכסוכים ועד פתרונם: זיהוי דינמיקות נפוצות בתפיסות היסוד של חברות בסכסוך והבנה כיצד נבנים נרטיבים בסכסוך, אופנים שונים לניהול משא ומתן והגעה להסכמים, הכרת מודלים שונים להתערבות בסכסוכים, יצירת פיוס ושינוי עמדות בקרב הקבוצות היריבות.
הקורס ישלב בין שיעורים פרונטליים לבין עבודה בצוותים במסגרתה כל קבוצת סטודנטים תבחר סכסוך להתמקד בו - החל מסכסוכים קהילתיים מקומיים בהם אנו נתקלים בחיי היומיום ועד מלחמות בינלאומיות. הקבוצות יישמו את שלבי חקר הסכסוך והדרך לפתרונו לפי התיאוריות העיקריות שיילמדו בקורס, ולפי זוויות ניתוח שכל קבוצה תמצא כרלוונטיות להבנת הסכסוך הנבחר (למשל היבטים מגדריים או סביבתיים).
תהליך הלמידה בקורס יהיה דרך התנסות ולמידה חווייתית בגישה מבוססת פרויקטים (למ"פ או PBL- Project Based Learning) שבה הסטודנטים יובילו תהליך למידה עצמי, ייצרו ויפתחו ידע חדש ויהיו שותפים בקביעת הקריטריונים להערכה. הקורס יכלול הצגת-עמיתים של התוצרים בפני כלל הסטודנטים, ובשלב הסופי גם הצגת מודל התערבות לפיוס בין הצדדים ביום פתוח בפני אורחים חיצוניים.
סמסטר ב'
לכל מקום יש שם ולכל שם יש סיפור: עיון מחודש בשמות מקומות בירושלים בראיה תרבותית, היסטורית, דתית ופוליטית – ד"ר לימור יהודה
מס' הקורס : 62957
יום ב' 10:30-14:15
קורס זה יתמקד בשמותיהם של מקומות ציבוריים בירושלים על מנת לחקור מדיניות ופרקטיקות של צדק ושל חוסר צדק. שמות מקומות כגון שמותיהם של הרחובות, היישובים, הבניינים הציבוריים, תחנות הרכבת ופארקים — הם חלק מהמובן מאליו שסביבנו, אבל שמות גם טומנים בחובם מטען היסטורי, תרבותי, דתי ופוליטי, המעניק במודע ושלא במודע, הכרה וכבוד ציבורי לאנשים, לקבוצות אוכלוסייה (לפי מגדר, לאום, מעמד כלכלי, מוצא אתני, דתי וכיוצ׳), לתרבויות או לסיפורים היסטוריים מסוימים. בפועל, חברות ויחידות חברתיות שונות (כגון מדינה, רשות מקומית או אוניברסיטה) משתמשות במתן שם למקומות (שִׁיּוּם) כדרך מרכזית למתן כבוד והוקרה. בשל כך, ולא במקרה, הפעולה השגרתית לכאורה של שִׁיּוּם מקומות ציבוריים עשויה לעורר מתח ומחלוקת.
במסגרת הקורס הסטודנטים יתוודעו לתפקיד שיש לשִׁיּוּם במרחב הציבורי, דרך התבוננות רב-תחומית וחווייתית בשמות ובמתן שמות לרחובות ומקומות במרחב העירוני של ירושלים. הקורס יתמקד בשאלות כגון: מדוע Queen Mary Street הפך לרחוב שלומציון המלכה, ואילו קינג ג'ורג נשאר המלך ג'ורג'? איך צריך לשיים את ככר החתולות ב-2021? כיצד בוחרים את השמות של תחנות הרכבת הקלה? מדוע שמות הרחובות במזרח ירושלים הם מספרים או בכלל נעדרי שם? ואילו שמות, אם בכלל, מופיעים באפליקציות התמצאות כגון waze ו-google maps?
תהליך הלמידה בקורס יהיה דרך התנסות ולמידה חווייתית בגישה שמבוססת פרויקטים- למ"פ או PBL- Project Based Learning שבה הסטודנטים יובילו תהליך למידה עצמי, ייצרו ויפתחו ידע חדש ויהיו שותפים בקביעת הקריטריונים להערכה. צוותי סטודנטים יעבדו בקבוצות ויחקרו את השמות הקיימים ואת פרקטיקות השיום הנהוגות כיום, ויפתחו פרויקטים שמטרתם לקדם התהוות של פרקטיקה טובה של שִׁיּוּם וייצוג שמות במרחב הציבורי של ירושלים. הקורס מסתיים ביום פתוח מול קהל ואורחים שבו כל קבוצה תשתף בדרך מעניינת ויצירתית את התוצר הסופי.
מפגשים: יוצרים יחד מקומות מפגש באוניברסיטה העברית - ד״ר ענאיה בנא ואדר' וד"ר יערה רוזנר-מנור
מס' קורס: 40775
יום ג' 16:30-20:15
במסגרת הקורס הסטודנטים ילמדו מהו מרחב ציבורי, מה חשיבותו, וכיצד יוצרים מרחבים ציבוריים טובים, שוויוניים ופתוחים לכל. באיזה אופן מקבל מושג זה פרשנויות שונות בתרבויות שונות, וכיצד ניתן להתערב באמצעים פשוטים יחסית במרחב הציבורי באופן שיהפוך אותו לנגיש יותר, מזמין יותר, שמח יותר ומלא חיים. בנוסף הקורס יתייחס לחשיבות שיתוף הציבור בתהליכים אלו שמייצרים מרחבים טובים.
הקורס יתמקד במתודולוגיה ייחודית ליצירת מרחבים ציבוריים בכלל ומקומות מפגש בפרט - 'עשיית מקומות'' – Placemaking –ויכלול בנוסף למפגשים פרונטליים גם סיורים בין פרויקטים שנוצרו בשיטת Placemaking בשכונת ואדי ג'וז והרצאות אורח. במהלך הקורס הסטודנטים יבנו יחד סדנה פתוחה לסטודנטים בקמפוס, ינתחו את הממצאים והתובנות ויציעו סדרה של התערבויות פוטנציאליות – כאלה שיהפכו את המרחב הציבורי בקמפוס לכזה המאפשר ומזמן מפגשים מכל הסוגים.
This project is co-funded
by the European Union
הפרויקט יצא לפועל בזכות התמיכה הכספית של האיחוד האירופי. תכניו הם באחריות האוניברסיטה העברית בירושלים, ואינם משקפים בהכרח את עמדות האיחוד האירופי.
تم تنفيذ المشروع بتمويل من الاتحاد الأوروبي. المسؤولية على مضامين المشروع تقع على عاتق الجامعة العبرية في القدس, اذ ان المضامين لا تتوافق بالضرورة مع مواقف الاتحاد الأوروبي.
The project was created and maintained with the financial support of the European Union. Its contents are the sole responsibility of the Hebrew University of Jerusalem and do not necessarily reflect the views of the European Union.